ICT en de ongelijkheidsparadox

Dr. Pepper noemt zichzelf een ongeduldige optimist en kijkt vol hoop naar de toekomst. Naast academische bagage, bracht Pepper ook jaren ervaring bij de Amerikaanse overheid met zich mee bij zijn overstap naar Cisco in 2005.

In het Global Information Technology Report 2015, uitgegeven door het World Economic Forum, schreef Robert Pepper, samen met collega John Garrity, een hoofdstuk getiteld ‘ICTs, Income Inequality, and Ensuring Inclusive Growth’.

Dr. Pepper, u praat in dit hoofdstuk over de ongelijkheidsparadox. Wat moeten we hieronder verstaan?

Robert Pepper: Vandaag is het een realiteit dat het omarmen van ICT – internet, mobiele telefonie en meer – resulteert in economische groei en een betere levensstandaard. Ten gevolge hiervan zien we de inkomensongelijkheid tussen landen afnemen.

De paradox zit hem in het feit dat binnen elk land ondertussen de inkomensongelijkheid tussen de adopters die ICT omarmen en de non-adopters groeit.

Voor mij spreek het voor zich wat we moeten doen: iedereen moet verbonden worden! Je kan mensen toch niet gaan vertellen dat ze niet van het internet mogen genieten omdat het de ongelijkheid vergroot?

Een van de aanbevelingen die u doet om dit te bekomen, gaat over fiscaliteit.

Robert Pepper: We ontdekten dat een van de barrières voor het omarmen van ICT en het gebruik ervan de hoge kostprijs is.

Gedeeltelijk is dit te wijten aan belastingen. Veel overheden zagen informatietechnologieën in het verleden als luxegoederen en besloten ze stevig te belasten.

‘Breedband is geen zonde en geen luxe en moet dus ook niet zo belast worden.’

Maar iets als breedband (red. een snelle internetverbinding) moet ondertussen, net als energie, water, en transport, gezien worden als een essentiële infrastructuur. Ook in het Globale Zuiden.

In sommige landen is de belasting op zaken zoals computer, tablets, en laptops, van hetzelfde niveau als de belasting op tabak en alcohol. Breedband is geen zonde en geen luxe en moet dus ook niet zo belast worden.

Waar vonden jullie deze excessieve belastingen terug?

Robert Pepper: Overal ter wereld. Vaak zijn het belastingen die als een soort erfgoed van regering op regering worden overgedragen.

Het beste voorbeeld is Colombia. Tot 2007 golden er extreem hoge belastingen op computers. Na het verlagen van dat belastingsniveau steeg het gebruik van computer in twee jaar tijd met meer dan honderd procent. Maar belangrijker nog: de opbrengst van de belastingen ging met meer dan tachtig procent omhoog. Gewoon omdat de waarde die belast werd zoveel steeg.

Iedereen online

Bepaalde bedrijven, Facebook met het Internet.org project op kop, proberen steeds meer mensen in het Globale Zuiden online te krijgen, maar stoten op wereldwijd verzet.

‘Is het dan beter dat mensen helemaal niet verbonden worden?’

Robert Pepper: De initiatieven van verschillende bedrijven zijn samen te vatten in de slogan ‘connecting the unconnected’. Ze zitten op één lijn met wat wij willen doen: meer mensen gebruik doen maken van informatie- en communicatietechnologieën.

Met Internet.org krijgen mensen in landen in ontwikkeling gratis onbeperkte toegang tot een reeks toepassingen en websites, waaronder Facebook, Wikipedia, en overheidsdiensten. Als je naar het “open internet” wil kan dat, maar moet je betalen.

Natuurlijk is het een afweging die hier gemaakt moet worden door beleidsmakers, maar is het dan beter dat mensen helemaal niet verbonden worden?

Voor velen is het namelijk een introductie tot het internet. Kijk, in opkomende economiëen zoals Kenia besteden mensen meer dan een vierde van hun inkomen aan ICT. Die prijs moet naar beneden, maar dit geeft ook aan dat mensen er, terecht, een enorme waarde aan toedichten.

Disruptieve of destructieve innovatie?

Hier in België vindt een debat plaats over Über. Taxichauffeurs zouden hun werk verliezen terwijl klanten onvoldoende bescherming genieten.

Robert Pepper: In Brussel, het hart van de Europese Unie, is er nu een groot debat gaande over innovatie. Maar dit soort evoluties zijn niet nieuw en vind je trouwens in alle sectoren.

Ik herinner me nog de tijd in de Verenigde Staten dat er ook kranten in de namiddag verschenen. Die zijn helemaal verdwenen met de komst van televisie.

Mensen verzinnen bij de komst van uitdagingen altijd redenen om vernieuwing tegen te houden. Voordelen worden dan snel vergeten.

In de Verenigde Staten zijn er taxichauffeurs die omgeschakeld zijn naar Über en nu meer geld verdienen omdat ze niet langer voor een taxibedrijf rijden. Ook transport op een hoger niveau verandert. In San Francisco bijvoorbeeld zijn er een heel pak jongeren die geen auto hebben. Ze hebben die niet meer nodig want ze kunnen rekenen op Über.

Ook mag men niet vergeten dat deze processen een bepaalde evolutie kennen. Een nieuwe speler komt binnen en lijkt een grote bedreiging, maar moet zich ook aanpassen en gaat zo steeds meer op de andere spelers lijken.

Duur België

Het rapport bevat ook een ranglijst van landen op basis van hun ICT-beleid. Hoe doet België het?

Robert Pepper: België doet het vrij goed. De laatste tien jaar schommelde het land steevast rond de top vijfentwintig. België heeft dit jaar zowel zijn absolute score als zijn plek op de ranglijst verbeterd en staat nu op nummer vierentwintig.

‘Het gebruik van ICT in de overheidssector kan een stuk beter.’

Toch is er nog ruimte voor verbetering. Elk land verbetert namelijk in absolute cijfers en traag stijgen is niet voldoende. Landen als Spanje, Frankrijk, en Duitsland – die stegen in absolute cijfers, maar daalden op de ranglijst – hebben dat ervaren.

Het gaat goed op veel vlakken, maar er zijn ook uitdagingen. België staat op de vierde plaats wereldwijd wanneer we het hebben over skills binnen de ICT-sector. Wat gebruik van ICT in de private sector betreft, staat het land op de vijftiende plaats.

Waar het slecht gaat is de betaalbaarheid: België landt slechts op de vijfenzestigste plaats. Ook het gebruik van ICT in de overheidssector kan met een drieënveertigste plaats een stuk beter. Vooral de betaalbaarheid van breedband moet dringend bekeken worden.

Qatar

Merkt u over de afgelopen tien jaar een groeiend enthousiasme wanneer u met overheden praat en aanbevelingen doet?

‘Vandaag erkent bijna elk land het belang van ICT.’

Robert Pepper: Zeker. Vroeger waren er nauwelijk ministers met interesse in dit verhaal, met uitzondering van de minister van Communicatie als je geluk had. Vandaag erkent bijna elk land op het hoogste niveau dat informatie- en communicatietechnologieën essentieel zijn voor hun economische competitiveit, jobcreatie, levenskwaliteit, gezondheidszorg, onderwijs, en meer.

Ook buiten het Westen zien we deze evolutie. Kijk naar Qatar, ze zijn enorm gestegen op de ranglijst omwille van een erkenning op het hoogste niveau van het belang van ICT voor hun toekomst.

Wat gebeurt er namelijk wanneer hun olieinkomsten verdwijnen? Ze bekijken hoe ze in 2050 hun economisch succes kunnen voortzetten. In Qatar is de minister van Informatie- en Communciatietechnologie een vrouw met een doctoraat in computerwetenschappen. Ze denken daar werkelijk vooruit.

Hoe verbindt u de stevige hand waarmee bepaalde staten het gebruik van ICT controleren met dit gegeven?

Robert Pepper: Alweer zit je met een balans. Landen in het Midden-Oosten zijn enorm bezorgd over veiligheidskwesties en dat vertaalt zich ook hier. Maar tegelijk vind je in een aantal landen initiatieven om de toegang tot het internet open te trekken. In Qatar is dat zelfs het nationale beleid.

Dus zelfs een internet geplaagd door beperkingen en censuur biedt economische voordelen?

Robert Pepper: Dat klopt. Nu, specifiek over Qatar: natuurlijk zijn er bepaalde zaken die cultureel niet aanvaard worden, maar je kan in Doha op bijna elke website raken die je hier in België kan bezoeken.

Dit interview verscheen eerder op 23 mei 2015 en werd opnieuw gepubliceerd als onderdeel van de MO* Must Reads zomerreeks.